Sprankelende Nieuwe Wereld Lezing over hoe verder met geld?
“De eigen economie zet echte waarde centraal”
Tijdens een drukbezochte bijeenkomst in Hotel de Nieuwe Wereld op dinsdag de 28e april kwam aan het licht wat de geschiedenis van ons geldsysteem is en hoe de toekomst eruit ziet als we doorgaan op dezelfde voet.
In de interactieve lezingen van Heidi Leenaarts (United Economy) en Herman Wijffels (o.a. oud Rabobank bestuursvoorzitter en medeoprichter van het Sustainable Finance Lab) ontstond veel interactie met het publiek. De animo om het anders te gaan doen blijkt groot.
Heidi Leenaarts
Waar het om gaat is verandering, in het geldsysteem, in het maatschappelijk systeem.
Bij alle verandering gaat het ook om het innerlijke: je komt jezelf tegen op het pad. Als je de innerlijke moeilijkheden aangaat en overwint helpt dat je weer verder.
Op systemisch niveau zijn er ook veranderingen nodig.
Welke keuzes maken we? Hoe werkt het geld hierbij? Waarom is geld niet neutraal?
Heidi betrekt de zaal bij een gedachtenexperiment: ”Stel iedereen in de zaal krijgt € 100,= . Je mag, zoals in de samenleving buiten, met die € 100,= met elkaar gaan kopen en verkopen. De voorwaarde is dat ik morgen van een ieder van jullie € 110,= wil terug hebben, kan je dat niet terug betalen dan neem ik iets van jouw bezit, bijvoorbeeld je auto.
Heidi stelt de vraag: “Wat gebeurt er dan in de zaal?” De reactie luidt “Het leidt tot strijd.....”
Dat is hoe ons geldsysteem werkt. Geld mag ook worden belegd in speculatie. Geld leidt tot groeidwang. Dit is de werkelijkheid binnen het huidige geldsysteem. Een gevolg ervan is dat de prijzen blijven stijgen. Banken creëren geld uit het niets. Wat gebeurt er met samenleving als geld uit het niets wordt gecreëerd? Heidi nodigt mensen uit die veel vragen hebben om een bijeenkomst met 10 of meer vragen via United Economy, ok is er een congres op 22 juni etc. De instabiliteit van geld en samenleving speelt nu erg. Dat leidt tot een gevoel van onrecht, groepen komen tegenover elkaar te staan. Voor geldstromen geldt: geld moet op zoek naar meer geld, doelen als productiviteit die moet verdubbelen bijv. Voor sectoren als zorg etc.: daar komt moeilijker geld voor beschikbaar. We moeten ons steeds aanpassen aan het huidige geldsysteem. Begint de oorzaak bij onszelf en ons eigen hoofd, hoe we denken? Uit de zaal kwam de opmerking: “Mensen gingen geen huis kopen omdat ze dachten dat dat slecht was voor financiële situatie met dalende huizenprijzen.
Waarom kunnen we banken niet verbieden om op die wijze geld te creëren? De overheid is steeds minder in staat om zachte sectoren financieel overeind te houden? Veel mensen weten niet dat we steeds minder geld te besteden hebben: we zitten op een ‘crash course’. De geldeconomie en reële economie zijn uit elkaar gaan lopen. Dat leidt tot instabiliteit. Wat kunnen we dan wel? Wat kunnen mensen, bedrijven en overheden doen om dit te beïnvloeden?
De politiek komt pas in beweging als burgers dat doen!
Onderlinge wederkerigheid!
Laat zien dat je ervaring opdoet met alternatieven!
Bewustwording gaat over samen ervaring opdoen.
Grootste waarde in geld omzetten, potentieel in arbeidsmarkt.
Als voorbeeld: Een schilder wil werken, de vraag naar schilderwerk is er, maar het smeermiddel, geld, ontbreekt. Wederkerigheid kun je ook gaan regelen!
Het stukje samen heeft geen geld nodig. Dingen aanschaffen die je voor een ander doet. De eigen economie zet echte waarde centraal.
Samen dingen vorm gaan geven, ook op innerlijk vlak.
Binnensteden opknappen met elkaar kan ook.
In Gambia was een grote informele economie. Overheid ging belasting heffen, dat heeft grote effecten.
In United Economy koop je met uniteds en je betaalt wel in euro’s belasting.
Geen rente, islamitisch bankieren kent geen rente, is ontworpen om te zorgen dat het ethisch verloopt, er is wel dividend, geen rente maar je deelt wel de opbrengst.
Hoe zit het met ons recht op bestaan en jouw onderdeel van de aarde?
Hoe zit het met bedrijven die deze stap zetten?
Geldloze economie is al onder ons: het gaat om de dingen die je voor elkaar doet.
Hoe komen we tot ander bewustzijn, anders vallen we weer terug in het oude spel!
Het gaat om de kracht van burgers! Onder invloed daarvan is ook o.a. slavernij afgeschaft, etc.
Leren met schuld omgaan, ga je steen werpen of een steentje bijdragen!
Bij United Economy zijn er 150 bedrijven in het netwerk.
Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je naam op of kijk op www.unitedeconomy.nl
******
Herman Wijffels
Hij is het op veel punten met Heidi eens.
De herkomst van ons huidige geldstelsel: ooit werd ons veel moois in hiernamaals beloofd als we ons hielden aan de regels, toen kwam de Verlichting met als speerpunt: het wat aangenamer maken hier op aarde. Je kreeg een economie die gericht was op materiele waarden.
Tot voor kort gingen we uit van de formule ‘Δ bnp = Δ geluk’, ofwel materiële welvaart: daar worden we gelukkig van.
Sinds midden van de jaren ‘80 gaat de formule ‘Δ bnp = Δ geluk’ niet langer op.
Wel zijn er fantastische successen geboekt in de industriële tijd. Het geld-systeem is gericht op economische groei.
Geld = schuld. Daarover moeten we rente betalen, dus moeten we welvaart creëren, daarom is groei noodzakelijk.
Naast mooie dingen zijn er nog 2 dingen gebeurd: van ecologische aard, midden jaren 80 zijn er door het duurzaam draagvermogen van aarde geschoten = ‘overshoot’.
Ook zijn we door de houdbare schuld geschoten, in overshoot gekomen
Onder invloed van politiek, en de zogenaamde Chicago school, is toen toch geprobeerd groei in stand te houden, groei is echter in speculatie terecht gekomen.
We doen eigenlijk precies hetzelfde nu als voor schuldencrisis, nu via centrale banken: schuldproblemen lossen we op met schuld.
Nu: investeren in andere productiemethoden is noodzakelijk om weer in evenwicht met planeet te komen. Ook helpen om de financiële sector weer maatschappelijke doelen te laten ondersteunen.
Het is in pensioenfondsen gewoon geworden om geld met geld te maken
Daarom zijn er nu alternatieven voor bestaand geldstelsel nodig.
Kunnen we wel verder met geld als schuld?
Zo nee, hoe kunnen we dan financieren wat we voor onze samenleving willen?
Bijvoorbeeld schuldloos geld in omloop brengen, De organisatie Positive money in het Verenigd Koninkrijk werkt eraan om meer geld in omloop brengen voor publieke dingen leidt niet tot meer schuld, dit wordt ondersteund door Ons Geld.
Veel mensen vertrouwen overheid niet hiermee.
Als banken geld in omloop brengen: kunnen zij beoordelen of het goed besteed wordt?
Oplossing is: DIY en DIT (do it yourself) en (do it together)
Herman Wijffels ziet gebeuren dat na eeuw emancipatie een zich een hoger niveau van bewustzijn en capaciteit gaan ontwikkelen
Daarom gaan we dingen zelf doen en terrein terugwinnen. Dat gaat over zorg, voedsel, energie, etc. Ook op gebied financiën, door ruilsystemen, crowdfunding, ‘peer-to-peer lending’, etc.
Inmiddels zijn hier veel voorbeelden van, er zijn lokale afrekenstelsels, al 80! Zonder onderlinge verplichtingen handelen.
In Nantes (Frankrijk) is er een lokale munt vanuit de gemeente. Dit helpt om de lokale economie te faciliteren.
Ook in Griekenland gebeurt dit, het is een terugvaloptie voor als grote centrale geldsysteem in de problemen komt.
Een bank zou dat ook kunnen faciliteren!
Vanuit wens van mensen die voortvloeit vanuit onderdrukt gevoel en oriëntatie op nieuw vormen.
We komen in een nieuwe fase van ontwikkeling.
De industriële tijd was gebaseerd op mentale constructen en nu gaan we de organische wereld als basis nemen.
Hiërarchie was als
1. fs= financiële sector
2. re= reële economie
3. mw= menselijke waardigheid
Dit hoort andersom te zijn!
Vragen
- Jelle de Gruyter: Hoe kunnen we voorkomen we dat lokale initiatieven worden overgenomen?
Herman Wijffels noemt lokale munten, die blijven in dat gebied en komen niet in het grotere centrale systeem terecht.
Heidi Leenaarts: het gaat om persoonlijk leiderschap.
- Jolanda Verburg
In de Bijbel staat jubeljaar: dat lanceren? Is in wetenschappelijke kring in discussie, veel schulden zijn gekoppeld aan pensioenfondsen dus we zijn zelf schuldeiser als schuldenaar daarbij.
Verzorgingsstaat had emancipatoire doelen, dat project is in belangrijke mate voorbij.
Mensen kunnen zichzelf meer redden en willen eigen diensten opzetten.
De overheid kan daar moeilijk aan voldoen, DIY en DIT!
Heidi: centrale overheden moeten zich verdiepen en in maatschappelijk debat brengen
- Wat zijn kaders en criteria , wie maakt ze helder
Herman Wijffels weinigen , paus Franciscus... is daarop een uitzondering. Het is pregnant dat we vasthouden aan belangen. Er is maar 1 plek waar het begint, bij onszelf!
- Wie zorgt er voor de sociale rechtvaardigheid?
Herman Wijffels taak van de overheid is niet weg, lokale overheid is er voor mensen die het niet redden.
- Mondiaal gekeken naar geld en armoedeproblematiek?
Heidi: Stro, heet een boek uitgegeven Arm door geld, is erg verweven met geldsysteem.
Kijken naar eerlijk soort geld
- Geld als schuld, werkt dat wel; wat is de rol van rente? Maak geld met demurrage[1].....Nu is er een onnatuurlijke manier van samenwerking. Dat wordt afgedwongen.
Herman Wijffels: afschrijven op geld zou ook helpen.
Of een premie op produceren in maatschappelijke activiteit.
Pensioenen staan in de weg!
Wij verdelen nu wat we produceren naar rato van wie de eigendom heeft van productiemiddelen. Het gaat om evenwicht.
******
Daarna gaven Martijn Raaijmakers en Alfons Verrijt een met gitaarmuziek begeleid inspiratieverhaal over een persoonlijke zoektocht om het anders te gaan doen.